اخبار راديو، تلويزيون و اينترنت فدراسيون روسيه
مهم‌ترين عناوين خبري
امروز خبرگزاري، راديو، تلويزيون، وبلاگ، پرتال و سايت هاي اينترنتي فدراسيون روسيه مهم‌ترين عناوين خبري و مقالات خود را به موضوعات ذيل اختصاص دادند:
- آيا در معامله اتمي با ايران «کسي بازنده نشد» (پايگاه اطلاع رساني «gazeta.ru»)
- وزير خارجه روسيه: توافق با ايران اساسي براي پدافند ضد موشکي در اروپا نمي‌گذارد (خبرگزاري «اينترفاکس»).
- اتحاديه اروپا مي‌تواند مجازاتهاي ايران را در دسامبر يا ژانويه ملايمتر کند (خبرگزاري «ريا نووستي»).
- جنگ سوريه: همايش «ژنو 2» 22 ژانويه برگزار مي‌شود (پايگاه خبري «vesti.ru»).
- کميته دادرسي حين اقامه دعواي مالياتي بايد اسناد مربوطه را از سرويس فدرال مالياتي بطلبد (اخبار راديو «پژواک مسکو»).
- پوتين با سازش در مورد اختيار کميته دادرسي براي باز کردن پرونده مالياتي موافقت کرد (اخبار راديو «پژواک مسکو»).
- نخست وزير روسيه گفت ساخت پايگاه فضايي «واستوچني» دست روسيه را باز مي‌کند (خبرگزاري «ايتار تاس»).
- مدودف به روگوزين توصيه کرد خاور دور را نزديک نکند (پايگاه اطلاع رساني «gazeta.ru»).
- نخست وزير روسيه از تحصيل سه نوبتي در مدارس قفقاز انتقاد کرد (پايگاه اطلاع رساني «رگنوم»).
- رجب صفراف: صفحه تاريخ به نام «بحران اتمي ايران» ورق زده مي‌شود (سايت راديو «صداي روسيه» - مقاله).
- اسرائيل نمي‌تواند به آمريکا بخاطر معامله با ايران لطمه وارد کند (سايت راديو «صداي روسيه» - مقاله).
تحولات بين المللي
ايران
«کسي بازنده نشد»
پايگاه اطلاع رساني «gazeta.ru»، 25/11/ 2013 (به اختصار)
جامعه جهاني بررسي موافقتنامه روزهاي آخر هفته گذشته در ژنو بين ايران و «گروه 5+1» ميانجيگران بين‌المللي را ادامه مي‌دهد. ديروز واشنگتن سعي داشت به مقامات اسرائيلي اطمينان دهد که آمريکا «همچنان قصد دارد از ساخت بمب اتمي در ايران جلوگيري کند» و قول داد بزودي با شرکاي اسرائيلي در مورد برنامه اتمي ايران مشورت مي‌کند.
طبق اين توافق ايران توسعه برنامه اتمي خود را تعليق کرده، نصف اورانيوم غني شده تا 20% را به اورانيوم داراي غناي زير 5% تبديل، از نصب سانتريفوژهاي جديد در فردو و نطنز و وارد کار کردن راکتور اراک يا تحويل آب سنگين به آن خودداري مي‌کند. طرفين همچنين در مورد نظارت شديد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بر جريان اجراي برنامه اتمي ايران موافقت کردند.
در ازاي رعايت اين شرايط مجازاتهاي بين‌المللي ايران بايد تضعيف گردد و از جمله آمريکا 8 ميليارد دلار از دارايي ايران را آزاد کرد.
در مسکو موافقتنامه ژنو «جهش تاريخي» ناميده شد. خاطر نشان مي‌شود در ژنو «نزديک شدن به حل يکي از بغرنج‌ترين معضلات سياست جهاني ميسر شد».
ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه ديروز اعلام نمود «نتيجه نشست ژنو به معني برنده شدن همگان است و بار ديگر اثبات مي‌کند که در چارچوب فعاليت جمعي محترمانه ميتوان پاسخ به چالش‌ها و خطرات بين‌المللي معاصر را پيدا کرد. تأکيد نمايم: قدمي جهش وار ولي فقط قدم اول در راهي طولاني و بغرنج برداشته شده است. ما همراه با شرکا آماده ادامه جستجوي صبورانه راه حل قابل قبول، راه حل گسترده‌تر و جامعي هستيم که حقوق لاينفک ايران براي توسعه برنامه اتمي مسالمت آميز تحت کنترل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و امنيت تمام کشورهاي خاورميانه و از جمله اسرائيل را تأمين کند».
سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه اعلام نمود «جمع تمام عوامل جنبه مثبت دارد: هيچکسي بازنده نشد. همه برنده شدند».
در اين بين توافقات حاصله در مورد برنامه اتمي ايران نه تنها اسرائيل که آن را «معامله بد» ناميد بلکه کنگره آمريکا را هم نگران کرده است. شومر سناتور دموکرات اعلام نمود «ايران از توافقات ژنو خيلي بيشتر از جامعه جهاني برنده مي‌شود و به همين دليل دموکراتها و همچنين جمهوريخواهان در ماه آينده مجازاتهاي جديد ايران را بررسي مي‌کنند». «رابرت ممندس» رئيس کميته امور بين‌المللي سنا هم معتقد است «بايد مجازاتهاي جديد براي بکار گرفته شدن در صورت عدم رعايت درخواست‌هاي بيان شده از برنامه اتمي ايران آماده باشد».
اما «فارين پاليسي» سه سناريوي احتمالي روند امور را پيشبيني مي‌کند که يکي از آنها ادامه موفق مذاکرات و امضاي قرارداد نهايي در مورد حل مسئله اتمي مي‌باشد (سناريوي مثبت). راه دوم اين است که توافقات موجود به قوت خود باقي ماند و آن وقت فشار بر ايران به مرور زمان مي‌تواند از بين برود. در نهايت اين امکان هست که ايران در خاتمه 6 ماه و حتي زودتر از آن دوباره مصرانه از توسعه سلاح اتمي سخن براند. در اين صورت کنگره هم اکنون بايد طراحي مجازاتهاي سنگين را آغاز اما جامعه جهاني آماده باشد در هر حالت به ايران ضربه قهرآميز وارد کند».
لاوروف: توافق با ايران اساسي براي استقرار پدافند ضد موشکي در اروپا باقي نمي‌گذارد
خبرگزاري «اينترفاکس»
سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه معتقد است در صورت اجرايي شدن موافقتنامه مربوط به برنامه اتمي ايران که روزهاي آخر هفته گذشته توسط تهران و «گروه 5+1» ميانجيگران بين‌المللي امضا شد اساسي براي استقرار پدافند ضد موشکي در اروپا باقي نخواهد ماند.
لاوروف حين سخنراني در همايش رسانه‌اي در رم گفت «اگر توافق مربوط به ايران اجرا شود دليل اصلي که براي توجيه ضرورت ساخت پدافند ضد موشکي در اروپا بيان مي‌شود از بين خواهد رفت».
اتحاديه اروپا مي‌تواند مجازاتهاي ايران را در دسامبر يا ژانويه ملايمتر کند
خبرگزاري «ريا نووستي»
مايکل مان سخنگوي کاترين اشتون رئيس ديپلماسي اتحاديه اروپا امروز اعلام نمود تصميم مربوط به تخفيف مجازاتهاي اتحاديه اروپا نسبت به ايران مي‌تواند در دسامبر سالجاري يا ژانويه 2014 اتخاذ شود. وي به خبرنگاران گفت «اين امر مي‌تواند در دسامبر يا ژانويه رخ دهد. اين امر به مدت لازم براي روند مقننه بستگي دارد».
فابيوس وزير امور خارجه فرانسه پيشتر در مصاحبه با راديو «Europe 1» گفته بود اتحاديه اروپا قصد دارد روند تخفيف مجازاتها در چارچوب توافقات «گروه 5+1» ميانجيگران بين‌المللي با ايران را در ماه دسامبر آغاز کند. وي توضيح نداد کدام مجازاتها در وهله اول رفع مي‌شود.
به گفته برخي منابع ديپلماتيک، غرب مي‌تواند رژيم ممنوعيت بازرگاني با ايران، ممنوعيت خريد فرآورده‌هاي پتروشيمي و فلزات گرانبها و همچنين صدور قطعات لازم براي صنايع اتومبيل سازي و هواپيما سازي ايران را رفع کند.
خاورميانه
جنگ سوريه: همايش «ژنو 2» 22 ژانويه برگزار مي‌شود
پايگاه خبري «vesti.ru»
سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه تاريخ برگزار کردن همايش بين‌المللي حل بحران سوريه را تأييد کرد. وي گفت ملاقات 22 ژانويه سال آينده برگزار مي‌شود. در اين بين شورشيان ضدحمله به دمشق را آغاز کردند.
در ضمن اپوزيسيون سوريه معتقد است جو مناسبي براي برگزاري «ژنو 2» هنوز موجود نيست. يکي از نمايندگان اپوزيسيون گفت آنها پيش شرطي مطرح نمي‌کنند اما رژيم مشغول کشتار مردم، بمباران مدارس و جلوگيري از رسيدن خوراک مي‌باشد. وي گفت «ما خواهان انتخاب هستيم، انتخاب واقعي تحت کنترل بين‌المللي». وي سئوال کرد «مردم ما جان مي‌بازند. اگر شما نمي‌توانيد حتي جاده‌ها را براي عبور کمک انساندوستانه باز کنيد پس چطور توافقات حاصله رعايت مي‌شود؟»
در اين بين گروههاي اپوزيسيون سوريه در نزديکي غوطه شرقي در حومه دمشق به ضد حمله دست زدند. علاوه بر اين شورشيان عمليات تهاجمي فعالي در جنوب شرق حلب ترتيب دادند.
تحولات داخلي فدراسيون روسيه
تحولات سياسي
کميته دادرسي حين اقامه دعواي مالياتي بايد اسناد مربوطه را از سرويس فدرال مالياتي بطلبد
اخبار راديو «پژواک مسکو»،
ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه امروز اين پيشنهاد را مطرح کرد. رسانه‌هاي گروهي ابتکار پوتين براي احياي اختيار دادرسان براي باز کردن پرونده مربوط به بزهکاري مالياتي (بدون دريافت شواهد مربوطه از سرويس مالياتي) و اعلاميه کنوني پوتين را راه حل سازشکارانه ناميدند.
هرچند ايگور يورگنس معاون اتحاديه صاحبان صنايع و کارفرمايان روسيه اينجا هيچ سازشي مشاهده نمي‌کند.
لازم به ذکر است دميتري مدودف نخست وزير روسيه در دوران رياست جمهوري خود در چارچوب ليبرال کردن قوانين کيفري نهادهاي انتظامي را از استقلال عمل حين باز کردن پرونده در مورد جنايات مالياتي محروم کرده بود. اما ولاديمير پوتين اخيراً اين حقوق آنها را احيا کرد.
پوتين با سازش معين در مورد قانون احياي اختيار کميته دادرسي براي باز کردن پرونده در مورد جنايات مالياتي موافقت کرد
اخبار راديو «پژواک مسکو»،
ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه در ملاقات با ميخاييل ميشوستين رئيس سرويس فدرال مالياتي پيشنهاد کرد دادرسان موظف شوند اسناد مربوط به جنايات مالياتي را از نهادهاي مالياتي بطلبند. لازم به ذکر است پوتين قبلاً لايحه‌اي را به دوماي دولتي فرستاده که مفاد ليبرال آيين کيفري که دو سال پيش به پيشنهاد مدودف رئيس جمهور وقت تهيه شده بود را باطل مي‌کند. طبق اين لايحه دادرسان کميته دادرسي مي‌توانند بدون مراجعه به سرويس مالياتي در مورد ارتکاب جرائم مالياتي پرونده کيفري باز کنند. اين قصد پوتين باعث ناخرسندي مدودف (نخست وزير کنوني روسيه) شده بود. وي اعلام نمود اين اصلاحيه باعث مي‌شود تعداد پرونده‌هاي مالياتي غرضدار بشدت بالا برود و توصيه کرد در مورد تصويب اين لايحه خوب تفکر شود. وزارت توسعه اقتصادي هم از اين موضع نخست وزير حمايت کرده بود. منبعي در مقر دولت گفت نمايندگان آن به هر نحوه ممکن از پيشرفت لايحه در دوماي دولتي جلوگيري مي‌کنند.
لازم به ذکر است سال گذشته تعداد پرونده‌هاي مالياتي در روسيه از 2000 مورد کمتر بود يعني طي يک سال 6 برابر کاهش يافته بود.
مدودف: ساخت پايگاه فضايي «واستوچني» دست روسيه را باز مي‌کند
خبرگزاري «ايتار تاس»
دميتري مدودف نخست وزير روسيه اطمينان دارد ساخت پايگاه فضايي «واستوچني» در خاور دور روسيه نه تنها دست کشور در پرتاب دستگاههاي فضايي را باز مي‌کند بلکه باعث بهبود اوضاع اقتصادي منطقه هم مي‌شود. وي در مشورت با معاونين خود گفت «منظور اين است که نه تنها دست ما در پرتاب موشک، در پرتابهاي بين‌المللي و پرتابهاي تجاري باز مي‌شود بلکه اوضاع اقتصادي خاور دور هم بهبود يافته و بنيه صنعتي منطقه تقويت مي‌شود».
وي گفت در چارچوب اين پروژه 400 بنا و بيش از 170 کيلومتر جاده و راه آهن در منطقه ساخته مي‌شود. وي در عين حال به مهلت تعيين شده براي اتمام اين عمليات اشاره کرده و از دميتري روگوزين معاون خود درخواست کرد در مورد اوضاع در محوطه عمليات ساختماني اطلاع دهد.
روگوزين به مدودف گفت در حال حاضر عمليات اندکي از برنامه عقب افتاده ولي تا آخر سال تمام امور بايد وارد محدوده‌اي شود که در برنامه منظور گشته است.
مدودف به روگوزين توصيه کرد خاور دور را نزديک نکند
پايگاه اطلاع رساني «gazeta.ru»
دميتري مدودف نخست وزير روسيه از دميتري روگوزين معاون خود درخواست کرد از دادن عنوان خاور نزديک (خاورميانه در زبان روسي اغلب خاور نزديک و ميانه ناميده مي‌شود) به خاور دور روسيه خودداري کند زيرا اين عنوان معاني نه چندان خوبي دارد. روگوزين در پاسخ گفت «اميدوارم ساخت پايگاه فضايي «واستوچني» خاور دور را به ما نزديک کند و اين خاور تا اين حدود دور نباشد. البته خاورميانه نمي‌شود بلکه خاور روسي خواهد بود».
روگوزين 15 نوامبر حين سخنراني در همايش «تخنوپروم» در نووسيبيرسک گفته بود عنوان خاور دور خوب نيست و پيشنهاد کرد بجاي اين از عنوان «منطقه اقيانوس آرام» استفاده شود.
تحصيل سه نوبتي در مدارس قفقاز شمالي «به هيچ وجه نمي‌تواند بدرد بخور باشد» - دميتري مدودف
پايگاه اطلاع رساني «رگنوم»
دميتري مدودف نخست وزير روسيه در مشورت امروز با معاونين خود که طي آن از جمله برنامه فدرال «جنوب روسيه» بررسي مي‌شد به ضرورت ساخت مدارس جديد در جنوب روسيه اشاره نمود. وي پس از اشاره به اينکه مبالغ هنگفتي براي اجراي اين برنامه هزينه مي‌شود درخواست نمود کنترل شود تا اين امکانات به گيرنده رسيده و تمام بندهاي آن به موقع اجرا شود.
وي از جمله درخواست کرد به ساخت مدارس جديد توجه شود. نخست وزير گفت «آنجا بچه‌ها در بسياري از مدارس در سه نوبت درس مي‌خوانند». وي گفت «اين موقعيت به هيچ وجه بدرد بخور نبوده و بر کيفيت آموزش و پرورش اثر منفي مي‌گذارد». بنظر وي قبل از مطرح کردن ادعايي در مورد کيفيت تحصيلات متوسطه در قفقاز شمالي بايد شرايط مناسب براي آن را فراهم کرد. وي ابراز اطمينان نمود «اگر در سه نوبت درس داده شود هيچ درسي ياد گرفته نمي‌شود».
آلکساندر خلاپونين نماينده رئيس جمهور روسيه در حوزه فدرال قفقاز شمالي و معاون نخست وزير روسيه گفت در حال حاضر 18 هزار محصل در قفقاز شمالي در سه نوبت درس مي‌خوانند. او هم تأييد کرد که اين نوع تحصيل به معني عدم تحصيل مي‌باشد و به همين دليل 15 ميليارد روبل در چارچوب برنامه مذکور براي ساخت مدارس جديد اختصاص داده شده است و 52 مدرسه جديد بايد تا سال 2016 افتتاح شود.
مقالات
رجب صفراف: صفحه تاريخ به نام «بحران اتمي ايران» ورق زده مي‌شود
سايت راديو «صداي روسيه»
همه از توافق حاصله در ژنو در مورد برنامه اتمي ايران راضي نيستند: جمهوريخواهان کنگره آمريکا و بنيامين ناتانياهو نخست وزير اسرائيل اعلام مي‌کنند نبايد به تهران اعتماد کرد. مقاومت آنها چه اثري مي‌تواند داشته باشد؟ رجب صفراف مدير مرکز مطالعه ايران معاصر ديدگاه خود را با ما در ميان گذاشت.
صفراف: معتقدم آنچه که در ژنو حاصل شد واقعيتي تاريخي است که بر زندگي ما و بر امنيت بين‌المللي طي ساليان طولاني اثر خواهد گذاشت. روند جديد امور راه اندازي شد. و اين امر به حق پيروزي ديپلماتيک روسيه و پيروزي مناسب ايران شمرده مي‌شود. غرب از بسياري لحاظ برنده شد زيرا توانست بدون آبرو ريزي از اين موقعيت بغرنج خارج شود.
«عقابهاي» خواهان جنگ، خواهان بي‌ثباتي و خواهان ماهي گرفتن در آب گل آلود بازنده شدند. به همين دليل معتقدم شهروندان ايران که با کف زدن از قهرمانان ملي خود – تيم مسئول مذاکره در ژنو – استقبال کرده بودند کار درستي کردند.
سئوال: برغم اين همه موافقتنامه امضا شده در ژنو مخالفان بسيار دارد. جمهوريخواهان در سناي آمريکا اوباما را به باد انتقاد گرفتند. بظاهر او طبق خواسته ايران اقدام کرده و از منافع آمريکا دفاع نکرده است. نخست وزير اسرائيل اين موافقتنامه را «معامله ناجور» ناميد. ارزيابي شما از اين اظهارات چگونه است؟
صفراف: شما مي‌دانيد که جمهوريخواهان کنگره را کنترل مي‌کنند. و اکثريت آنها مي‌شود گفت تامین کننده منافع اسرائيل هستند. البته آنها از اين امر خيلي ناراضي بودند. به اين دليل که موافقتنامه صلح آميز با ايران چه معنايي دارد؟ اين امر به معني رعايت حق ايران براي غني‌سازي اورانيوم خواهد بود. ايران در بخش انرژي اتمي مسالمت آميز تحقيق مي‌کند. اما اين امر با دسترسي به فن‌آوريهاي معاصر همراه است. فن‌آوريهاي معاصر هم به معني تلاش براي نيل به دستآوردهاي جديد در علوم، زندگي اجتماعي، اقتصاد و غيره است. کشوري که مدعي موقعيت قدرت منطقه‌اي است بدون فن‌آوريهاي معاصر في الواقع محکوم به شکست مي‌باشد. اما ايران به امر اصلي يعني رعايت حق آن براي غني‌سازي اورانيوم نايل شد. اين امر افقهاي جديدي براي توسعه مي‌گشايد.
موافقتنامه قبلاً امضا شده و مطلقاً روشن است که اينک روابط ايران با غرب و ايران با آمريکا به سطح جديدي منتقل مي‌شود. براي مثال خروج نيروهاي ائتلاف تحت رياست آمريکا از افغانستان در سال 2014، براي حفظ آبرو و به حداقل رساندن خسارت از اين امر آمريکا و اعضاي ائتلاف بايد شريک نيرومندي داشته باشند که بتواند بر اوضاع افغانستان اثر گذارد. فقط ايران مي‌تواند چنين شريکي باشد.
در اين بين غرب اجراي مقاصد اقتصادي خود را آغاز کرده زيرا در رابطه با مجازاتهاي تحميل شده که غرض سياسي داشت قبلاً متحمل ميلياردها دلار خسارت شده است! صدها، هزاران کمپاني غربي و آمريکايي متوجه همکاري با ايران ورشکسته شدند. و به همين دليل معتقدم به سوي اوضاع جديد جهش شده و اين يک واقعيت تاريخي مي‌باشد.
سئوال: پس از شش ماه، وقتي مهلت موافقتنامه اوليه به پايان برسد چه مي‌شود؟ آيا رفع کامل مجازاتهاي ايران در نهايت ممکن مي‌شود؟
صفراف: موافقتنامه‌اي که در ژنو امضا شد قدم اول بود. فکر مي‌کنم ايران علاقمند است که مسئله اتمي آن از حيطه صلاحيت شوراي امنيت خارج شود. به مسئله عادي مورد بررسي در چارچوب آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تبديل شود. ايران به بالا بردن سطح زندگي جمعيت خود علاقمند است. به احياي اقتصاد و مهار کردن تورم علاقمند است. اينها مأموريت‌هاي شماره اولي است که رهبري کنوني ايران به رياست آقاي حسن روحاني به آنها همت گماشته‌اند. اما براي حل آنها برقراري اعتماد کامل بين ايران و غرب ضرورت دارد. بايد مجازاتهاي ايران رفع شود. اين امر فقط در صورت توسعه عادي اقتصاد و تعامل ايران با جامعه جهاني ميسر مي‌شود. به همين دليل هيچ سببي براي اين نيست که ايران به نحوي زيرکي کرده و تعهداتي را که علناً متقبل شده دور بزند. ايران در وهله اول به اجراي موافقتنامه علاقمند است.
به همين دليل من معتقدم ايران طي شش ماه به قرارداد بزرگ و فراگيري خواهد رسيد که در نهايت اين صفحه از تاريخ که «بحران اتمي ايران» نام گرفته را ورق مي‌زند. و پس از آن تمام مجازاتهاي ايران رفع مي‌شود. ايران وارد رديف کشورهاي عادي جامعه جهاني شده، اقتصاد خود و برنامه اتمي مسالمت آميز را پيش خواهد برد.
اسرائيل نمي‌تواند به آمريکا بخاطر ايران لطمه وارد کند
سايت راديو «صداي روسيه»
کارشناس سرگئي دميدنکو در مصاحبه با اين راديو گفت چرا برغم ناخرسندي تل آويو از نتايج مذاکرات ژنو در مورد برنامه اتمي ايران، توافقات حاصله به هيچ وجه روابط اسرائيل و آمريکا را خدشه دار نمي‌کند. کارشناس روس گفت معتقد است روابط طرفين نمي‌تواند بدتر شود زيرا اسرائيل فضايي براي مانور در اين رابطه ندارد. اسرائيل از اين لحاظ هيچ امکان ملموسي ندارد و لذا روابط در سطحي که هم اکنون قرار دارد باقي خواهد ماند.
وي همچنين پس از توضيح دليل موضع آشتي ناپذير اسرائيل در مورد ايران خاطر نشان مي‌کند معتقد است اسرائيل به اقدام قهرآميز عليه ايران متوسل نمي‌شود و پس از اظهارات لفظي در نهايت آرام خواهد نشست.
بنظر وي اسرائيل موقعيت دوگانه دارد. از يک طرف بظاهر بايد به هر تلاش ايران براي دسترسي به سلاح اتمي يا هر تلاش براي پيشرفت در بخش اتمي واکنش قطعي نشان دهد. از طرف ديگر اسرائيل بخوبي درک مي‌کند که ايران تنها رقيب آن نبوده بلکه همچنين با عربستان سعودي رقابت مي‌کند.
ليبرمان وزير امور خارجه اسرائيل در اولين دوره احراز اين سمت گفته بود اسرائيل به هيچ کسي اجازه نخواهد داد – اين اشاره‌اي بود به عربستان سعودي – مشکلات سياسي داخلي يا خارجي خود را با دست اسرائيل حل کند. کنايه وي متوجه اين بود که براي کشيدن اسرائيل به عمليات قهرآميز عليه ايران تلاش مي‌شود. يعني اسرائيل مثل اينکه بين دو آتش قرار گرفته و بايد با احتياط اقدام کند.
کارشناس روس در مورد مذاکرات ژنو و تن دادن آمريکا به امتيازي به ايران گفت: آنها البته در ميزاني امتياز داده و حق ايران براي طراحي فن‌آوريهاي اتمي را قبول کردند. ولي بنظر من ايران در اين مورد امتياز خيلي بيشتري داد.
اينجا بايد موقعيت اقتصادي سنگيني که ايران طي سالهاي گذشته در آن قرار گرفته در نظر گرفته شود. ايران به تضعيف مجازاتها براي جلب سرمايه گذاري به اقتصاد ملي نياز مبرم دارد.
احمدي نژاد رئيس جمهور سابق ايران پس از خود ميراث سنگيني در بخش اقتصادي بجا گذاشت که از جمله نتيجه اعمال مجازاتهاي ضد ايران بود. مأموريت اصلي آقاي حسن روحاني بهم زدن اين مجازاتها مي‌باشد و ايران هم اکنون اين مأموريت را دنبال مي‌کند.
دميدنکو در خصوص شکل توافق نهايي در مورد برنامه اتمي ايران گفت: «فکر مي‌کنم مدارهاي اصلي آن هم اکنون تعيين شده است. ايران به بازرسان اجازه مي‌دهد وارد تأسيساتي شوند که قبلاً اجازه ورود به آنها داده نمي‌شد. ايران متعهد مي‌شود اورانيوم را تا سطح بالاتر از 5 درصد غني سازي نکند. اما جامعه جهاني حق ايران براي بهره‌برداري مسالمت آميز از انرژي اتمي را رعايت مي‌کند.
ولي ضمناً بايد در نظر داشت «خط قرمز» معيني هست که تهران از آن عبور نمي‌کند. از جمله ايران هرگز با غني‌سازي اورانيوم در خارج از خاک خود موافقت نمي‌کند زيرا اينجا مسئله استقلال ملي جمهوري اسلامي مطرح است.
ايران البته با احتياط فوق العاده اقدام مي‌کند تا به وجهه خود به عنوان کشور مطلقاً مستقل پياده کننده خط مشي سياست خارجي مستقل بدون نگاه به عقب (غرب؟) لطمه وارد نکند. اين امر در وهله اول مصرف داخلي دارد».
دميدنکو معتقد است مسائل اصلي در مورد برنامه اتمي حل شده و اينک فقط لحظات ظريف باقي مانده ولي اين صحبت هم مدتي وقت خواهد برد زيرا ايران در موقعيت بغرنجي قرار دارد. ايران به امتياز تن داد ولي در عين حال پايين‌تر از سطح معيني نمي‌تواند عقب نشيني کند زيرا در اين صورت چنانچه گفتم مسئله استقلال ملي آن مطرح مي‌شود. اما برنامه اتمي ايران يکي از اجزاء ايدئولوژي استقلال ملي مي‌باشد. به همين دليل مذاکره هنوز به وقت نياز خواهد داشت.
ژنو: جهش به واقعیت جدید
تفسیرایران رو
حوادثی که جمعه شب در هتل «اینترکنتینانتال» که محل برگزاری دور سوم مذاکرات درباره برنامه هسته ای ایران با گروه 1+5 بود، از نظر جو عمومی و احساسات خروشان خود، به یک داستانی هیجان انگیز سیاسی واقعی شباهت داشت. شایعات و شنیده ها فوراً به وجود آمده و با همین سرعت فروکش می کردند. امید به امضای سند نهایی گاهی بروز می‌کرد و گاهی ناپدید می گشت. تا صبح اول وقت در ژنو دو باره «واحد هوابرد وزیران» پیاده شدند و بالاخره نهایی شدن امضای موافقتنامه چارچوبی با جمهوری اسلامی اعلام شد! سرانجام زیر گفتگوی دهساله بین المللی درباره پرونده هسته ای ایران خط کشیده شد. بنای فرآیند رهایی تهران از تحریم ها و برقراری نظارت بین المللی بر اتم صلح آمیز ایرانی گذاشته شد. بیش از این می توان چه انتظاری داشت؟
اظهارات سرگئی لاوروف مبنی بر اینکه بر اثر توافقات حاصله کسی نباخته است، به بهترین وجه محتوای سند چهار صفحه ای را منعکس می کند. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه هم همینطور این سند را تفسیر کرد که بدون اغراق می تواند مهمترین پیشرفت دیپلماتیک دهساله اخیر به حساب آید. وی روز یکشنبه 24 نوامبر در این مورد اظهار داشت: «توافقات ژنو به برکت برخورد سازنده رؤسای کشورهای گروه 1+5، ایران و نمایندگان ساختارهای اتحادیه اروپا و فعالیت فشرده تیم های مذاکره کنندگان حاصل شده است. این توافق شامل فهرست سنجیده تدابیر است و بدون تردید بر توسعه اوضاع بین المللی به خصوص در منطقه خاور میانه اثر مثبتی خواهد گذاشت».
تعهدات ایران
کدام فهرست سنجیده و کدام تعهدات متقابل مد نظر است؟ از متن موافقتنامه ای که در ژنو امضا شد، بر می آید که ایران به موجب قرارداد تا شش ماه آینده:
- از غنی سازی اورانیوم تا سطح بیش از 5% دست خواهد کشید
- ذخایر اورانیوم خود با غنای بیش از 20% را نابود خواهد کرد
- از نصب سانتریفیوژ های جدید در واحد فردو خودداری خواهد کرد
- فعالیت سانتریفیوژ هایی را که در کارخانه نطنز نصب شده اند، به حال تعلیق در خواهد آورد
- همه عملیات ساختمانی در واحد اراک را متوقف خواهد کرد
- اجازه اجرای نظارت دائمی بین المللی بر واحدهای هسته ای خود را خواهد داد که این امر شامل تأمین دسترسی آزاد بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به این تأسیسات و فراهم کردن امکان نصب دستگاه های نظارتی آنها در محل است.
در عمل سخن از آن می رود که هر گونه فعالیت جمهوری اسلامی ایران در زمینه هسته ای - شاید به استثنای پژوهش های نظری - برای مدت 6 ماه به حال تعلیق در خواهد آمد.
ایران در عوض چه چیزی دریافت می کند؟
ایران با تن دادن به این گذشت های مهم، اولاً حق غنی سازی اورانیوم را به دست آورد که این مهمترین دستاورد از نظر جمهوری اسلامی است. ثانیاً. تحریم ها تضعیف شده است (ولی رفع کامل تحریم ها هنوز در کار نیست) که باید با دقت بیشتری به بررسی این نکته پرداخت. به موجب توافقات حاصل شده، تا شش ماه آینده:
- اعمال تحریم ها علیه شاخه های نفتی و گازی، پتروشیمی و خودروسازی اقتصاد ایران موقتاً به حال تعلیق در آمده و محدودیت ها در زمینه معاملات تجاری ایران با طلا و فلزات گرانبها رفع می شود
- محدودیت ها در زمینه صدور تجهیزات و قطعات یدکی برای تأمین امنیت پروازهای هواپیماهای غیرنظامی برطرف می شود
- محدودیت ها در زمینه معاملات بازرگانی انسان دوستانه رفع می شود. به عبارت دیگر، جمهوری اسلامی ایران می تواند با استفاده از پولی که در حساب های بانک های خارجی نگهداری شده است (و تا کنون توقیف شده است)، محصولات کشاورزی و مواد خوراکی، داروها و تجهیزات پزشکی را خریداری کند.
- به ایران اجازه داده خواهد شد بابت ادامه تحصیل شهروندان جمهوری اسلامی ایران در مؤسسات آموزشی خارجی 400 میلیون دلار پرداخت کند
- شورای امنیت سازمان ملل متحد ظرف مدت 6 ماه آینده از اعمال تحریم های جدید علیه ایران خودداری خواهد کرد
- اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز از تصویب تحریم های جدید علیه ایران خودداری خواهند نمود.
در واقع، بهره تضعیف رژیم تحریم ها در چارچوب توافقات حاصله، به حساب پولی معادل 6 الی 7 میلیارد دلار خواهد شد که 4.2 میلیارد دلار از این مبلغ را درآمد از محل فروش نفت ایرانی تشکیل می دهد که در حساب های بانکی خارجی نگه داری می شود.
درباره ناپایداری توافقات حاصله و درباره دشمنان توافقات
بخش رسمی روند مذاکرات که دربرابر دیدگان همگان بود، شامل فعالیت پشت پرده ای هم بود و آن رایزنی های دائمی غیر علنی درباره اصلاح مواضع هم دیگر بین دیپلمات های ایرانی، آمریکایی و روس بود. نمایندگان ایالات متحده نظیر ویلیام برنز معاون وزیر امور خارجه و جیک سیلیوان مشاور معاون امور بین الملل رئیس جمهور، از ماه مارس سال 2013 با نمایندگان رسمی جمهوری اسلامی ایران و روسیه حد اقل 5 بار ملاقات کرده بودند. در چهار ملاقات اخیر که بعد از انتخاب شدن حسن روحانی به مقام ریاست جمهوری صورت گرفتند، رئوس قرارداد مورد بحث و بررسی قرار گرفت که بعداً در ژنو به شور گروه 1+5 گذاشته شد. هنوز زود است که به طور مفصل درباره روزهای کار متشنج و گاهی دراماتیک در چارچوب این تحولات «پشت پرده» صحبت کنیم ولی هم اکنون می توان پرده اسرار را از یکی از ویژگی های این فرایند برداشت.
در مرحله رایزنی های غیر علنی مذکور که به هیچ عنوان «مذاکرات محرمانه» نبود، طرف آمریکایی ضمن مستدل کردن پیشنهادهای خود تأکید می کرد که بعضی بندها باید به گونه ای فرمول بندی شوند که «برای کنگره ایالات متحده و برای متحدان ما در اسراییل وعربستان سعودی قابل قبول باشد». این امر گاهی باعث عدم درک خواست های نمایندگان ایالات متحده توسط طرفین ایرانی و روس می شد و گاهی رایزنی ها را در آستانه شکست قرار می داد. ولی در مجموع تهران و مسکو با نزاکت زیادی با این ویژگی موضع گیری آمریکایی برخورد می کردند. علت این نزاکت نه سازشکاری ویژه بلکه درک این واقعیت بود که دولت باراک اوباما و کنگره آمریکا پدیده واحدی نیستند و اینکه مجلس نمایندگان آمریکا می تواند تحت تأثیر لابی های اسراییلی و سعودی تمام روند مذاکرات را از راه به در برد. پس از بررسی واکنش اسراییل و بعضی نمایندگان کنگره به موافقتنامه ای که در ژنو منعقد شد، با اطمینان می توان گفت که مبارزه پیچیده و پر تلاطمی در راه اجرای این توافقات در پیش است.
نتانیاهو نخست وزیر اسراییل در جلسه روز یکشنبه هیأت وزیران اظهار داشت: «آنچه که در ژنو امضا شد، نه سند تاریخی بلکه اشتباه تاریخی است». وی یک بار دیگر تکرار کرد که اسراییل از این به بعد خودش مشغول مسایل امنیت خود خواهد شد. اعضای دیگر کابینه با شدت کمتری اظهار عقیده کردند ولی نفتالی بنت وزیر اقتصاد بیشتر از همه زیاده روی کرد و گفت که «اگر تا چند سال آینده در آمریکا یا اروپا چمدان حاوی دستگاه هسته ای منفجر شود، این نتیجه توافقات ژنو خواهد بود».
باراک اوباما عصر همان روز از هواپیمای Air Force 1 خود بر سر راه از واشنگتن به سیاتل با نتانیاهو تماس گرفت و به نخست وزیر اسراییل اطمینان داد که ایالات متحده مانند سابق متحد باوفای اسراییل و ضامن امنیت دولت یهودی می باشد. باراک اوباما همچنین اطلاع داد که حاضر است بی درنگ رایزنی ها با نمایندگان اسراییل را درباره توسعه احتمالی برنامه هسته ای ایران شروع کند.
عربستان سعودی هم نسبت به توافقات ژنو مواضع به همین اندازه شدید را اتخاذ کرد. عبدالله العسگر رئیس کمیسیون امور بین الملل مجلس شورای عربستان سعودی روز یکشنبه 24 نوامبر اظهار داشت که «از این قرارداد به شدت نگران است». وی افزود که «اگر این توافقات جلوی ساخت بمب اتم توسط ایران را نگیرد، عربستان سعودی و کشورهای دیگر نهایت تلاش های خود را به عمل خواهند آورد تا حد اقل صاحب یک بمب شوند». جان برد وزیر خارجه کانادا اظهار داشت که کانادا تحریم های اقتصادی ضد ایرانی را در سطح قبلی باقی خواهد گذاشت و قصد ندارد روابط دیپلماتیک با ایران را که در سال 2012 قطع شد، از سر گیرد.
لیندسی گرام، سناتور با نفوذی که همزمان به صورت «نیم وقت» به عنوان طرفدار پیگیر خط شدید نسبت به ایران فعالیت می کند، در «تویتر» نوشت: «حالا که موافقتنامه شامل انفصال سانتریفیوژ های ایرانی نیست، ما هیچ دستاوردی نداریم». تفسیر وی و موضع گیری بسیاری از همکاران دیگر وی در کنگره آمریکا که در همین ایام بیان شد، یک بار دیگر ثابت کرده است که شش ماه آینده یکی از حادترین مراحل دسایس و مبارزه ای خواهد بود که کنگره آمریکا و لابی های اسراییلی و سعودی برای عقیم گذاردن روند ژنو راه خواهند انداخت.
برای هر یک از اعضای ائتلاف ضد ایرانی اعم از اینکه مقیم اتاوا، ریاض، تل اویو یا تپه کاپیتول در واشنگتن باشند، مسأله عقیم گذاردن توافقات با جمهوری اسلامی ایران با بهروزی شخصی مالی و سیاسی آنها ارتباط ناگسستنی دارد و به همین علت آنها از هیچ کاری اعم از جنگ های اطلاعاتی تا تحریکات بی پرده فروگذاری نخواهند کرد. توافقات ژنو با وجود اهمیتی که دارد، هنوز بسیار شکننده است. این تنها گام اول در مسیر انعقاد موافقتنامه همه جانبه است ولی همین گام جهان را وارد واقعیت جدیدی کرده است. امروزه فقط نهال امید روییده است که برای سراسر جهان اهمیت فراوانی دارد که به «شاهین های ایران هراس» و مخالفان صلح در خاور میانه اجازه ندهد این نهال تازه را نابود کنند.
امروز مطبوعات فدارسيون روسیه مهمترین عناوین خبری و مقالات خود را به موضوعات ذیل اختصاص دادند:
مهمترین عناوین خبری
امروز جراید کثیر الانتشار فدراسیون روسیه مهمترین عناوین خبری و مقالات خود را به موضوعات ذیل اختصاص دادند:
- توافق با ایران بر اساس طرح لاوروف حاصل شد (روزنامه »ایزوستیا»)
- دور از چشم میانجی گران با ایران توافق کرده بودند (روزنامه »کمرسانت»)
- همه برنده شدند (روزنامه »ستاره سرخ»)
- گفتگوی اورانیومی با موفقیت خاتمه یافته است (روزنامه »سووتسکایا روسیا»)
- ارمنستان به توسعه پایگاه نظامی روسی رضایت داد (روزنامه »ایزوستیا»)
- امنیت برای جامعه مشترک المنافع (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
- کی‌یف زیر بار شانتاژ اروپایی نرفت (روزنامه »روسیسکایا گازتا»)
- نفوذ شبکه »راشا تودی» در غرب (روزنامه »ر ب کا دیلی»)
- پرواز با پنج هواپیما پیش پاپ رم (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
- گرین پیس در نتایج حمله خود به روسیه بازنگری می‌کند (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
- کارشناسان علوم سیاسی را برای خدمت به میهن دعوت کردند (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
- آیا روسیه زندانیان سیاسی دارد؟ (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
- تقش روسیه در انرژی جهانی، تأمین چین است (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
- نجات خاور میانه (روزنامه »ایزوستیا») (مقاله)
- مشکلات باراک اوباما به خاطر ایران (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا») (مقاله)
تحولات بین المللی:
ایران
توافق با ایران بر اساس طرح لاوروف حاصل شد
نویسنده: کنستانتین والکوف (روزنامه »ایزوستیا»)
در قسمت اول این مقاله اصول اساسی موافقتنامه بین ایران و گروه 1+5 تشریح شده و سپس نقطه نظر رجب صفروف مدیر مرکز مطالعه ایران معاصر آورده شد که به عقیده وی، توافقات فعلی برطرح گام به گام پیشنهادی سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه استوار است که از اینجا می‌توان نتیجه گرفت که دو سال پیش که سرگئی لاوروف آن طرح را پیشنهاد کرد، روسیه راه‌های برون رفت از بحران را به دقت تصور می‌کرد. ولادیمیر ساژین از انستیتوی خاورشناسی روسیه ناگهان موضوع عدم صدور سامانه‌ای اس-300 به ایران را به خاطر آورده و تنشی را که بر اثر آن اقدام روسیه به وجود آمده بود، وسیله‌ای برای اعمال فشار بر ایران جهت وادار کردن آن به شرکت در مذاکرات دانست. اخیراً معلوم شد که واشنگتن طی یک سال گذشته با تهران مذاکراتی در سطح بالا داشت که حتی اسراییل نزدیک ترین متحد آمریکا از این مذاکرات بی خبر بود. صفروف توضیح داد که مذاکرات مذکور درباره مسایل مشخص انجام شده و آشتی عمومی بین طرفین را هدف قرار نداده بود. در این مقاله برای رعایت تعادل نقطه نظر طرف اسراییلی و بلندگویان آن در روسیه نیز منعکس شد. یوگنی ساتانوفسکی رئیس انستیتوی خاور میانه اظهار عقیده کرد که به ایران تنفس شش ماهه ای داده شد که تهران حتماً از آن استفاده خواهد کرد تا وسایل حمل کننده کلاهک‌های هسته ای را نوسازی کند. ساتانوفسکی غرب را به فریب خوردن از دست حسن روحانی خنده رو - به ویژه در مقایسه با احمدی نژاد اخمو – و خوشحالی از دستیابی به نتیجه مقطعی متهم کرد. ساتانوفسکی داستان ترسناک عادی محافل غربی و صهیونیستی را درباره واکنش زنجیره‌ای در عربستان سعودی و کشورهای دیگر به ساخت سلاح‌های هسته‌ای و همکاری ریاض با پاکستان در این زمینه را تکرار کرد. البته رجب صفروف هم معتقد است که این توافقات باعث هیستریای عربستان سعودی، قطر و اسراییل شده و اینکه تنش بین تهران و این کشورها تحریکات و اعمال تروریستی را به همراه خود خواهد داشت.
دور از چشم میانجی‌گران با ایران توافق کرده بودند
نویسنده: کریل بلیانینوف (روزنامه »کمرسانت»)
نویسنده این مقاله که خبرنگار روزنامه »کمرسانت» در نیویورک است، سعی می‌کند نقش دیپلماسی پنهانی آمریکا در توافقات با ایران را برجسته کند. این رایزنی‌های محرمانه طی چند ماه اخیر بین تهران و واشنگتن در مسقط (عمان) و در نیویورک جریان داشت که دولت باراک اوباما بعضی جزئیات این تماس‌های پنهانی را فاش ساخت. تأکید می‌شود که در ملاقات ماه مارس در مسقط نکات اساسی موافقتنامه آینده طراحی شد که ناظر بر تعلیق اجرای برنامه‌های هسته‌ای ایران در عوض تضعیف تحریم‌ها بود. به نقل از یک منبع نزدیک به وزارت امور خارجه آمریکا اطلاع داده می‌شود که طرفین طی چند ماه مشغول بررسی »جزئیات و تفاصیل فنی» بودند که تا اواسط تابستان معلوم شد ایران حاضر است به چه گذشت‌هایی تن دهد. بعد از آن فقط »بسته بندی» سیاسی برای سازش پیدا شد. به نوشته این روزنامه، واکنش شدید فرانسه به راه حل سازش آمیز در دور اول مذاکرات جاری ناشی از آن بود که این کشور تحت تأثیر شدید خبر درباره تماس های پنهانی بین ایران و آمریکا قرار گرفت. ولی واشنگتن دیپلماسی پنهانی خود را کار منطقی در رابطه با فشار اقتصادی بر ایران دانست که این فشار عمدتاً به وسیله تحریم‌های آمریکایی تأمین شد.
همه برنده شدند
نویسنده: آنا پولیاکوا (روزنامه »ستاره سرخ»)
این روزنامه با تأخیر یکروزه مطالبی را منعکس کرد که در اکثر روزنامه های دیروز روسیه منتشر شده بودند. نویسنده این مقاله از امضای موافقتنامه اولیه بین ایران و گروه 1+5 برای مدت شش ماه استقبال کرده و بعضی جزئیات درباره کاهش‌های ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران، تعطیلی بعضی فعالیت های هسته‌ای و جزئیات کار بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران را می‌آورد. در این مقاله اظهارات مثبت سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا و حسن روحانی رئیس جمهور ایران درباره نتیجه مذاکرات و موضع گیری خصمانه رژیم صهیونیستی و جمهوری خواهان در کنگره آمریکا نیز منعکس شده است.
گفتگوی اورانیومی با موفقیت خاتمه یافته است
نویسنده: بدون نویسنده (روزنامه »سووتسکایا روسیا»)
در این مقاله توافقات ژنو درباره برنامه هسته‌ای ایران مثبت ارزیابی شده و دیدگاه مقامات بلندپایه بین المللی، رهبر روحانی و رئیس جمهور ایران، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دیگران نقل شده است. این روزنامه بدون تفسیر اظهارات بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل و آویگدور لیبرمان وزیر خارجه اسراییل را آورده و موضع گیری منفی آنها را در مقابل برداشت مثبت اکثر رهبران جهان از توافقات ژنو قرار داد.
جامعه مشترک المنافع
ارمنستان به توسعه پایگاه نظامی روسی رضایت داد
نویسنده: تیگران اوگانسیان (روزنامه »ایزوستیا»)
قرار است روز 2 دسامبر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از ارمنستان دیدار به عمل آورد که مقامات این کشور خود را برای سفر وی آماده می‌کنند. در این رابطه دولت ارمنستان با پیشنهاد وزارت دفاع مبنی بر اصلاح پروتکل درباره استقرار پایگاه نظامی روسی در خاک ارمنستان موافقت کرد. در نتیجه این تغییرات، شهرک نظامی 21 در شهر گومری، شهرک نظامی شماره 7 در ایروان و نیز مکانی برای ساخت انبار سوخت و روغن، ساختمان اداری در فرودگاه »اربونی» و محلی برای استقرار دسته بالگردها در اختیار روسیه گذاشته می‌شود. در این مقاله اطلاع داده می‌شود که مسکو مبتکر این تغییرات در جهت تقویت پایگاه نظامی خود شده بود. بعضی رسانه‌های گروهی ارمنستان شایعاتی پخش کردند که گویا بعد از این تغییرات شهر گومری به »شهر بسته ای» تبدیل خواهد شد که ورود بدان فقط با کارت ویژه میسر خواهد شد که این شایعات توسط مقامات رسمی تکذیب گردید. یادآوری می‌شود که پایگاه نظامی در چارچوب پروتکل سال 2010 بین ارمنستان و روسیه تقویت می‌شود که به موجب آن پایگاه باید امنیت در مرزهای ارمنستان نه تنها با ایران و ترکیه بلکه با گرجستان و آذربایجان را هم تأمین کند. مرزبانان روس در این مرزها مستقر نمی شوند ولی در صورت بروز خطر جنگی، به پاسداری از مرز خواهند پرداخت. تعهدات روسیه مبنی بر تأمین امنیت مقطع مرز با آذربایجان برای ارمنستان اهمیت ویژه‌ای دارد.
امنیت برای جامعه مشترک المنافع
نویسنده: هیأت تحریریه (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
در این مقاله برگزاری شصت و پنجمین اجلاس شورای وزیران دفاع کشورهای عضو جامعه مشترک المنافع در مسکو با شرکت هیأت‌های نمایندگی 9 کشور مورد تفسیر قرار گرفته است. »نزاویسیمایا گازتا» معتقد است که در این جلسه طیف محدود مسایل مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت در حالی که کشورهای عضو که روابط بین بعضی از آنها (مانند آذربایجان و ارمنستان) بسیار متشنج است، موضوعی برای بحث داشتند. »نزاویسیمایا گازتا» معتقد است که با وجود این تنش‌ها وزیران دفاع حتماً باید گرد هم آمده و با هم گفتگو کنند. بالاخره روسیه هم با ناتو اختلاف نظرهای جدی دارد ولی جلسات شورای روسیه – ناتو به طور منظم برگزار می‌شوند. »نزاویسیمایا گازتا» معتقد است که جلسه اخیر نشان داد که جمهوری‌های شوروی سابق مانند سابق اعضای یک خانواده هستند که با وجود اختلاف منافع، مشترکاتی چون مرزهای مشترک، امنیت حریم هوایی، مبارزه با خطر مواد مخدر و غیره دارند.
کی‌یف زیر بار شانتاژ اروپایی نرفت
نویسنده: پاول دولمان (روزنامه »روسیسکایا گازتا»)
نویسنده این مقاله به بررسی تصمیم دولت اوکراین مبنی بر به حال تعلیق در آوردن امضای موافقتنامه با اتحادیه اروپا پرداخته و خاطرنشان کرد که یکی از علل اساسی این تصمیم آن است که اتحادیه اروپا از جبران خسارات اوکراین بر اثر همگرایی اروپایی و قطع روابط ویژه با روسیه خودداری نموده است. نویسنده به تفرقه در داخل اوکراین اشاره می‌کند: در حالی که شهرهای قسمت غربی اوکراین تصمیم گرفتند جدا از کی‌یف به اروپا ملحق شوند (که واقعاً خود را بخشی از اروپای شرقی محسوب می‌کنند و با مابقی اوکراین تفاوت دارند)، کریمه و مناطق شرقی از تصمیم دولت استقبال نمودند. در این مقاله نقطه نظر کارشناسان روسیه گرا آورده شد که ضمن اشاره به فشار بی شرمانه بروکسل بر کی‌یف هشدار می‌دهند که تصمیم نهایی هنوز اتخاذ نشده و ممکن است همگرایی اروپایی به زود عملی شود. امتناع اتحادیه اروپا از تشکیل کمیسیون سه جانبه روسیه، اوکراین و اتحادیه اروپا برای بررسی آینده همگرایی اوکراین نیز بسیار نمایان است. تازه این کار به صورت تحقیر آمیز برای اوکراین انجام شد: در حالی که تشکیل کمیسیون سه جانبه توسط نخست وزیر اوکراین پیشنهاد شده و از حمایت رئیس جمهور روسیه برخوردار شد، از طرف اروپا سخنگوی وزیر خارجه کشور کوچک لیتوانی آن را رد کرد. به عقیده نویسنده، در شرایط جاری روسیه و اورپا دستور روز مثبت روابط کم آورده اند که همکاری در زمینه اوکراین می‌تواند این کمبود را جبران کند. ولی تکبر اروپایی‌ها مانع از عملی شدن این سناریو می‌گردد.
آمریکا
نفوذ شبکه »راشا تودی» در غرب
نویسنده: بدون نویسنده (روزنامه »ر ب کا دیلی»)
در این مقاله موفقیت های شبکه روسی انگلیسی زبان »راشا تودی» در غرب بررسی می‌شود. با وجود اینکه این شبکه را »بلندگوی کرملین» اعلام کرده اند و رقیبان آن سعی می‌کنند به همین بهانه نفوذ آن را کم کنند، بررسی سازمان Broadcasters' Audience Research Board نشان داد که در سال 2013 این شبکه هر هفته 500 هزار بیننده داشته است که از Euronews بیشتر است. در ایالات متحده 85 میلیون خانوار این شبکه را تماشا می‌کنند. یکی از رمز‌های موفقیت آن این است که ارتباط شبکه با روسیه کمتر مشاهده می‌شود چرا که دفتر شبکه در واشنگتن برنامه‌ها را مطابق با استاندارد آمریکایی تنظیم می‌کند. جالب توجه است که 80% برنامه‌های شبکه در آمریکا به موضوعات داخلی آمریکایی ولی از زاویه ناگهانی برای بیننده محلی ارائه می شوند. در این شبکه نقطه نظر غیر عادی درباره حوادث سوریه و کره شمالی منعکس می‌شود که این تازگی در شیوه پردازش خبر با استقبال بسیاری از بینندگان روبرو می‌شود. جالب توجه است که گزارش های »راشا تودی» به خصوص از سوریه (که از این نظر به »پرس تی وی» ایرانی شباهت دارد و بر مصاحبه‌ها استوار است) با استقبال وبلاگ نویسان علاقه مند به سیاست روبرو شده و در اینترنت به طور وسیعی منتشر می‌شود.
اروپا
پرواز با پنج هواپیما پیش پاپ رم
نویسنده: دریا تسیلوریک (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در جریان سفر دوروزه خود به ایتالیا، دیروز از واتیکان بازدید کرده و با پاپ رم ملاقات کرد. »نزاویسیمایا گازتا» اطلاع می‌دهد که در این ملاقات بیشتر مسایل نه مذهبی بلکه انسانی و سیاسی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت که یکی از آنها مسأله حل و فصل بحران سوریه بود. این روزنامه یادآوری می‌کند که این بار اول نیست که مسأله سوریه در مرکز تعامل پوتین و پاپ فرانسیسکو قرار می‌گیرد زیرا در آستانه اجلاس گروه 20 پاپ برای پوتین به عنوان میزبان اجلاس نامه‌ای با دعوت به جستجوی راه حل صلح‌آمیز مسأله سوریه ارسال کرده بود که آن نامه در جریان اجلاس مورد توجه قرار گرفته و به پیشبرد راه حل صلح آمیز کمک کرد. به گفته آناتولی کراسیکوف رئیس مرکز مطالعه مسایل دین و جامعه انستیتوی اروپای روسیه، پوتین بی میل نبود از حمایت واتیکان در زمینه روابط اوکراین با اتحادیه اروپا برخوردار شود ولی واتیکان نمی‌خواهد در گرایش‌های سیاست خارجی دولت مستقل اوکراین نفوذ بکند. در این مقاله اشاره می‌شود که این چهارمین سفر ولادیمیر پوتین به واتیکان است که این نشانه اهمیت روابط با مرکز کاتولیک‌های جهان است. انتظار می‌رود که پاپ جدید که اهل »جهان سوم» است از پیشداوری های اروپایی نسبت به روسیه آزاد باشد و بتواند با روسیه روابط بهتری برقرار نماید.
گرین پیس در نتایج حمله خود به روسیه بازنگری می‌کند
نویسنده: ولادیمیر اسکاسیرف (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
نویسنده این مقاله »تفکرات» اعضای دسته »گرین‌پیس» را که بعد از حمله به سکوی حفاری گازپروم در یکی از دریاهای شمالی روسیه به زندان افتاده و حالا با پرداخت ودیعه آزاد شده‌اند، منعکس می کند. جالب توجه است که پیتر ویلکاکس ناخدای کشتی Arctic Sunrise اظهار داشت که احساس ترس می‌کند و در آینده با احتیاط بیشتری رفتار خواهد کرد. با وجود اینکه نمایندگان این سازمان در مسکو می‌گویند که روسیه با رفتار خود از قوانین داخلی و بین المللی تخلف کرده است (که قوانین مشخص در این زمینه ذکر نشده است)، در واقع معلوم می‌شود که برخورد شدید مرزبانان و مراجعه قضایی با این دسته از متخلفین بی اثر نبود و می‌تواند جلوی یورش‌های بعدی آنها به دارایی روسیه را بگیرد. البته رئیس نمایندگی گرین پیس در مسکو فعلاً حاضر نیست درباره تغییرات در شیوه عمل این سازمان در روسیه صحبت کند.
تحولات داخلی فدراسیون روسیه
تحولات سیاسی
کارشناسان علوم سیاسی را برای خدمت به میهن دعوت کردند
نویسنده: آلکساندرا سامارینا (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
در مسکو کنگره مؤسسین انجمن کارشناسان علوم سیاسی روسیه برگزار شد که کارشناسان از پنجاه منطقه روسیه، عمدتاً از نسل بزرگ تر، در آن شرکت کردند. یوگنی پریماکوف عضو آکادمی علوم روسیه، آناتولی تورکونوف رئیس دانشگاه روابط بین الملل، ویکتور سادونیچی رئیس دانشگاه دولتی مسکو و استادان و کارشناسان معروف دیگر عضو هیأت رئیسه انجمن جدید شدند. ولی »نزاویسیمایا گازتا» خاطرنشان می‌کند که بسیاری از کارشناسان نامدار برای شرکت در کنگره دعوت نشدند که این روزنامه بین این رویداد و ملاقات ولادیمیر پوتین با نویسندگان و تلاش ها برای تألیف کتاب واحد تاریخ روسیه برای همه مدارس کشور ارتباط برقرار کرده و اظهار عقیده می‌کند که دولت مایل است یک نوع همفکری اجباری برقرار نماید. هدف این است که ارزش های دولتی به طور وسیع تر تبلیغ شود. البته معلوم است که پیشکسوتان علوم سیاسی این کار را نخواهند کرد ولی »نزاویسیمایا گازتا» نگران ظهور نسل جدید کارشناسان سیاسی دولت گرایی است که این وظایف را بر عهده خود بگیرند. تشکیل انجمن رسمی با عضویت مشخص و امتیازات دولتی یکی از موجبات این تحولات است که »نزاویسیمایا گازتا» نامطلوب می داند زیرا به نظر این روزنامه و بعضی کارشناسان سیاسی مسکو، حکومت سعی می‌کند روندهای جاری در علوم انسانی را کنترل کند و همه بخش های جامعه را زیر نظر خود قرار دهد.
آیا روسیه زندانیان سیاسی دارد؟
نویسنده: هیأت تحریریه (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
روزنامه »نزاویسیمایا گازتا» با استناد به نظرسنجی اخیر مرکز »لوادا سنتر» اطلاع می‌دهد که حدود نیمی از مردم روسیه (45%) معتقدند که در روسیه زندانیان سیاسی وجود دارند. از سال 2004 تا کنون این رقم همیشه در سطح 51-45% بوده است و تغییر چندانی نکرده است. 29% مخالف این نقطه نظر هستند. ولی مسأله این است که مردم روسیه ضمن اذعان به وجود این مسأله، حاضر نیستند با رفتار عملی خود به زندانیان سیاسی کمک کرده یا حد اقل در تظاهرات نیروهای لیبرال شرکت کنند. در انتخابات هم موضوع زندانیان سیاسی بر خلاف مسأله مهاجرت یا قیمت خدمات شهری آینده چندانی ندارد. به نظر می آید که مردم روسیه وجود این نوع زندانیان را امر عادی دانسته و با آن موافق هستند. این روزنامه ضمن اشاره به اینکه حکومت وجود زندانیان سیاسی را به رسمیت نمی‌شناسد، به افشای دیدگاه واقعی ولادیمیر پوتین در این مورد پرداخت و نوشت که او در ملاقات با نویسندگان اظهار داشت که کندن سردوشی از روی لباس نظامی افراد پلیس (که روز 6 می سال گذشته همین اتفاق افتاده و موجب بازداشت شدن عده ای از تظاهر کنندگان مخالف دولت شد ) می‌تواند به تکرار سال 1917 منجر شود. این روزنامه تأکید می‌کند که تشبیه حوادث سال گذشته به سال 1917 نشان دهنده غرض سیاسی است و لذا تظاهر کنندگان سال 2012 نه به خاطر تخلف از نظم عمومی بلکه به دلیل سیاسی زندانی شده اند.
تقش روسیه در انرژی جهانی تأمین چین است
نویسنده: سرگئی کولیکوف (روزنامه »نزاویسیمایا گازتا»)
نویسنده این مقاله از گزارش اخیر درباره انرژی جهانی در سال 2013 WEO-2013 نتیجه گرفت که در حالی که چین به مهمترین وارد کننده نفت در جهان تبدیل می شود، روسیه شانس خوبی دارد که نیازهای چین را تأمین کند. در واقع روسیه باید قبول کند که تخصص آن در بازار جهانی انرژی، تأمین چین است. البته اجرای این وظایف برای روسیه کار ساده ای نخواهد بود زیرا احتمال می‌رود که تولید نفت نه تنها در سطح فعلی باقی بماند بلکه تا حدودی کاهش یابد. در این مقاله همچنین آمده است که ایران که از تجارت جهانی حامل‌های انرژی اخراج شده بود، در نتیجه مذاکرات ژنو می‌تواند به تدریج به این بازار برگشته و مقام بر حق خود را به دست آورد. البته کارشناسان بین المللی معتقدند که حتی درصورت لغو همه تحریم‌ها که این امر بعید است، ایران به فرصت معینی احتیاج دارد تا تولید نفت را به طور کامل ازسر گیرد. در این شرایط روسیه باید از فرصت‌های موجود استفاده کند و سعی نماید تا سال 2020 صادرات نفت و حامل‌های دیگر انرژی را به میزان 2-1.5 برابر افزایش دهد. پیشبینی می‌شود که عمدتاً شرکت‌های بزرگ وابسته به دولت مانند گازپروم می‌توانند از رشد تقاضا در منطقه آسیا و اقیانوسیه استفاده کنند زیرا در نزدیکی مرزهای چین و کشورهای دیگر منطقه ظرفیت‌های کافی دارند.
مقالات
مشکلات باراک اوباما به خاطر ایران
روزنامه «نزاویسیمایا گازتا» ، 26 نوامبر 2013، نوشته یوگنیا نویکوا
رئیس جمهور ایالات متحده به ارائه توضیحات درباره مفید بودن معامله با ایران به اسراییل، متحد اساسی آمریکا در خاورمیانه مبادرت ورزیده است. ولی اسراییل امضای موافقتنامه اولیه بین گروه 1+5 و تهران را اشتباه تاریخی دانسته و تأکید می‌کند که مایل است متحد جایگزین آمریکا را پیدا کند. البته فعلاً اعضای کنگره آمریکا بیشتر از همه در ایالات متحده از اسراییل پشتیبانی می‌کنند. باراک اوباما دوباره باید با قانونگذاران کار جدی انجام دهد تا توافقات با جمهوری اسلامی ایران خنثی نشود.
باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده بلافاصله بعد از امضای موافقتنامه اولیه بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 با بنیامین نتانیاهو رهبر اسراییل مذاکرات تلفنی انجام داد و به او پیشنهاد نمود فوراً رایزنی‌هایی پیرامون مرحله بعدی مذاکرات با ایران درباره موافقتنامه تمام عیار درباره برنامه هسته‌ای تهران را شروع کنند. او گفت که اجازه نخواهد داد در ایران سلاح‌های هسته‌ای ساخته شود و اینکه امنیت اسراییل برای ایالات متحده اهمیت دارد. یادآوری می‌شود که نتانیاهو موافقتنامه‌ای را که در ژنو امضا شد، اشتباه تاریخی خواند. آویگدور لیبرمان وزیر خارجه اسراییل اظهار داشت که باید فوراً متحد جدیدی به جای ایالات متحده پیدا شود. وی گفت: »روابط بین اسراییل و ایالات متحده مهمترین شریک راهبردی ما، تضعیف شده است... ما باید دنبال کشورهایی بگردیم که به پول جهان عرب و اسلام وابسته نباشند و بخواهند بر اساس بینش جدید اوضاع با ما همکاری داشته باشند». ولی لیبرمان از متحدان بالقوه نام نبرد.
به عقیده تئودور کاراسیک، مدیر بخش مطالعات و توسعه مؤسسه تحلیل نظامی خاور میانه و خلیج فارس (INEGMA)، برای اسراییل گزینه‌ای جز آمریکا وجود ندارد. وی در مصاحبه با »نزاویسیمایا گازتا» گفت: »تفسیر آویگدور لیبرمان، بخشی از سر و صدایی را تشکیل می‌دهد که در اسراییل بر سر موافقتنامه اولیه با ایران بر پا شده است. این حرف ها به نفع تل اویو نیست. البته همه می فهمند که لیبرمان اغلب حرف های تحریک آمیزی بر زبان می آورد که مواضع محافل محافظه‌کار اسراییل را منعکس می‌نماید. ولی کسی نمی‌تواند برای اسراییل جای ایالات متحده را بگیرد.
تل اویو چند سال است که در چارچوب تلاش‌های ضد ایرانی خود با کشورهای عضو شورای همکاری حاشیه خلیج فارس رایزنی‌هایی اجرا می‌کند. اخیراً خبر درباره ائتلاف احتمالی اسراییل و عربستان سعودی پخش شده است. ولی تحلیلگران شک و تردید زیادی داشتند که این ائتلاف بتواند بر هر مبنایی که شده تشکیل شود زیرا ریاض به طور تاریخی شعارهای ضد اسراییلی سر می‌دهد، متحد ایالات متحده است و سعی می‌کند به رهبری منطقه‌ای برسد. از سوی دیگر، در جهان متغیر عرب هر گونه ائتلاف‌های مقطعی می‌توانند تشکیل شوند.
عربستان سعودی که رقیب اساسی جمهوری اسلامی ایران در منطقه است، هیچ مطلب رسمی اعلام نکرده است. ولی عبدالله العسگر رئیس کمیسیون امور بین الملل مجلس شورای عربستان سعودی بدون اینکه احساسات خود را پنهان کند، اظهار داشت: »بعد از توافق بین ایران و قدرت های بزرگ، ساکنان خاور میانه خواب آرام ندارند». مدتی پیش سایت »ویکی لیکس» از موضع‌گیری عربستان سعودی نسبت به جمهوری اسلامی ایران خبر داد: ملک عبدالله از باراک اوباما خواست «سر افعی را ببرد». و حالا ریاض چاره‌ای جز تأکید بر اجرای کامل و بی چون و چرای همه شرایط معامله توسط ایران، ندارد. اگر انحرافی مشاهده شود، عربستان به احتمال قوی تمایل دیرینه خود را به دریافت سلاح‌های هسته‌ای عملی خواهد کرد.
ممکن است در این شرایط تل اویو سعی کند برای واشنگتن چند لحظه ناگوار دست و پا کند. اولاً، می‌تواند روند صلح را بر هم زده یا پیچیده تر بکند. ثانیاً، می‌تواند با آغاز تلاش های فعال در داخل ایالات متحده افکار عمومی را علیه معامله با ایران بر انگیزد. باراک اوباما حد اقل به این خاطر خطر زیادی می‌کند که نتیجه معامله مشخص نیست و می‌تواند هم به ظهور ایران هسته‌ای منجر شود و هم به امضای موافقتنامه همه جانبه. در حال حاضر رتبه اعتباری رئیس جمهور آمریکا برابر 41% است که این پایین ترین رقم در طول زمان ریاست جمهوری او است. ولی 56% آمریکایی‌ها از حل و فصل صلح آمیز مسأله ایران پشتیبانی می‌کنند. و این بدان معناست که موفقیت معامله مواضع رهبر آمریکا را تقویت خواهد کرد.
به نوشته روزنامه »گاردین»، »این موافقتنامه یکی از تحولات اساسی در منطقه را رقم زده و بر روی تخته شطرنج تغییرات اصولی به وجود می‌آورد». باراک اوباما سعی می‌کند از تولید سلاح‌های هسته ای در ایران و از کشانده شدن ایالات متحده به جنگ جدید در خاورمیانه پیشگیری کند. اگر روابط آمریکا با ایران در جو مثبتی توسعه یابد، تهران می‌تواند در حل و فصل مسأله افغانستان و بحران سوریه میانجی گری خوبی بکند. در این صورت باراک اوباما قادر است راهبرد جدید خود یعنی انتقال مرکز ثقل سیاست خارجی به منطقه آسیا و اقیانوسیه را عملی بکند.
اگر او از حمایت کنگره برخوردار نشود، موفقیت این طرح زیر علامت سئوال خواهد رفت. هم جمهوری خواهان با باراک اوباما بحث می‌کنند و هم دمکرات‌ها. چاک شومر سناتور دمکرات اظهار داشت که در این موافقتنامه بی‌تعادلی به نفع ایران وجود دارد که در این شرایط امکان حمایت دو حزب از اقدامات شدید جدید در حق تهران منتفی نمی‌شود. به گفته الیوت انگل نماینده دمکرات کنگره، معامله اخیر، بر سر راه ادامه تأثیر بر تهران به وسیله تحریم‌ها موانع ایجاد می‌کند. این موضع گیری نمایندگان کنگره به اعتبار باراک اوباما در میدان خارجی لطمه می زند. آلکس کاستلانوس از حزب جمهوری خواه طی بیانیه شدیدی اظهار داشت: »وقتی شما مانند رهبر سیاسی فعلی ایالات متحده مواضع ضعیفی دارید، بیش از پیش تحت تأثیر چیزهایی قرار می‌گیرید که نباید تحت تأثیر آنها قرار گرفت».
و اینک، تل اویو فرصت دارد که متحدان را برای خود در میان نمایندگان کنگره پیدا کند. و این بدان معناست که رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا در آینده نزدیک کار دشواری در جهت توضیح مواضع خود برای رفقای حزبی و مخالفان را در پیش دارند.
نجات خاور میانه
روزنامه «ایزوستیا»، 26 نوامبر 2013، نوشته کریل بندیکتوف
رسانه‌های گروهی آمریکا جدیداً نامه زبیگنو برژینسکی و برنت سکوکرافت خطاب به گاری رید رهبر اکثریت دمکراتیک مجلس سنای آمریکا را در اختیار خوانندگان خود قرار دادند. این دو پیشکسوت با تجربه سیاست خارجی آمریکا در نامه خود از سناتور خواستند نهایت تلاش‌های خود را برای رسیدن به توافق با ایران به عمل آورد زیرا این امر »موجب تقویت امنیت ملی ایالات متحده، اسراییل و سایر شرکای آمریکا در منطقه خواهد شد». برژینسکی و سکوکرافت هشدار می دهند که اگر ایالات متحده این فرصت تاریخی را از دست بدهد، ممکن است در زمینه پیشگیری از اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در منطقه شکست بخورد، حمایت دوستان و متحدان را از دست بدهد و با افزایش قابل توجه احتمال بروز جنگ روبرو گردد.
این سند در آستانه آغاز دور دوم مذاکرات ژنو بین گروه 1+5 (پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان) و ایران درباره آینده برنامه هسته‌ای ایران منتشر شد که این مذاکرات روز یکشنبه با امضای موافقتنامه تاریخی به پایان رسید.
اسراییل در آستانه دور دوم مذاکرات فشار خود بر کشورهای عضو گروه 1+5 را به طور قابل توجهی شدت بخشید. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل از مسکو دیدار کوتاه مدتی به عمل آورد و سعی نمود ولادیمیر پوتین را متقاعد کند موضع گیری روسیه در مذاکرات با ایران را حد اقل تا اندازه معینی شدت بخشد. البته حتی مقامات اسراییل به این سفر امیدهای چندانی نبسته بودند.
واکنش اسراییل به امضای موافقتنامه در ژنو فوق العاده عصبی بود. نتانیاهو این توافقات را »اشتباه تاریخی» خواند در حالی که آویگدور لیبرمان وزیر امور خارجه اظهار داشت که این »پیروزی دیپلماسی ایرانی» است. با وجود اینکه ایران به موجب موافقتنامه مذکور باید ذخایر اورانیوم غنی شده را از دست بدهد، کارشناسان اسراییلی مخاطبین خود را با این حرف ها می‌ترسانند که اگر تحریم‌ها رفع شود، تهران تا یک ماه آینده می‌تواند صاحب سلاح‌های هسته ای شود. عجیب است ولی همانا موفقیت دیپلماسی غربی در ژنو می‌تواند خطر بالقوه وقوع جنگ در خاورمیانه را جامه عمل بپوشاند.
نتانیاهو تا کنون به دفعات گفته است که اسراییل حاضر است بدون دریافت حمایت ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران ضربات وارد کند. همه به این تهدیدها و هشدار‌ها عادت کرده و کمتر بدان محل می‌گذارند. ولی این اشتباه است زیرا نخست وزیر اسراییل هم اکنون احساس می‌کند که نزدیک ترین متحدان و قبل از همه ایالات متحده او را فریب داده‌اند. نتانیاهو معتقد است که »قرارداد بد با ایران موجب جنگ می‌شود». بالاخره »قرارداد بد» به امضا رسیده است. طرفین با احساس سرنوشت ساز بودن مرحله جاری، بازی خود را شدت می بخشند. در حال حاضر سرنوشت نه تنها ایران بلکه آینده تمام منطقه خاور میانه حل می‌شود که دامنه مبارزه در راه آن گسترش می‌یابد.
جدیداً روزنامه »ساندی تایمز» چاپ بریتانیا خبر هیجان انگیزی منتشر کرد که به موجب آن گویا اسراییل و عربستان سعودی به طور پنهانی حمله به ایران را برنامه ریزی می‌کنند. ریاض حاضر شد به »اورشلیم» اجازه دهد از حریم هوایی عربستان استفاده کند. با وجود اینکه ریاض فوراً این خبرها را تکذیب کرد، روشن است که هیچ دودی بی آتش نیست. روابط حسنه بین واشنگتن و تهران از نظر آل سعود شبیه به خنجر به پشت است. آنها برای اجتناب از این تحولات حاضرند به هر کاری و از جمله به بستن پیمان با اسراییل تن دهند. بنا بر این، شبح جنگ جدید بیش از پیش »مجسم» (صاحب جسم) می‌شود.
در این شرایط تکلیف تحریم‌ها و مسأله سطح غنی سازی اورانیوم در ایران به مسأله درجه دوم تبدیل می‌شود. آنچه که در مرکز قرار دارد، مسأله پیشگیری از بروز خونریزی جدید در منطقه ای است که همینطور از دست مناقشات بی پایان رنج می برد.
نمونه لیبی که در سال 2003 اجرای برنامه ساخت سلاح‌های کشتار جمعی را قطع کرد، نشان داد سرنوشت کشوری که به جامعه بین المللی اعتماد کرد، چه می‌شود. طبیعی است که تهران اشتباهات قذافی رهبر فقید لیبی را در نظر گرفته و سعی می‌کند از تکرار آن اشتباهات خودداری کند.
برای تأمین ثبات روند صلح در خاورمیانه باید راه‌های جدید را جستجو کرده و از راه کارهای جدید بهره گرفت. ارائه ضمانت‌های امنیت که اعتبار حقوقی داشته و از کشورهایی که در مسیر خلع سلاح گام نهاده اند، در برابر تجاوز مسلحانه احتمالی از سوی قدرت‌های تجاوزکار نیرومند تر دفاع کند، می‌تواند حکم اینگونه راهکارها را داشته باشد.
ایالات متحده و روسیه در پاییز سال جاری نمونه و الگوی همکاری کارآمد را به جهانیان نشان داده‌اند. پیشنهاد مسکو مبنی بر گذاشتن زرادخانه‌های شیمیایی سوریه تحت نظارت بین المللی از مداخله مسلحانه غرب پیشگیری کرده و امکان اجتناب از تکرار سناریوی لیبی در سوریه را داد. می‌توان به این همکاری ادامه داده و آن را گسترش داد.
به نظر می‌آید که سه کشور بزرگ در چارچوب گروه 1+5 یعنی ایالات متحده، روسیه و چین، می‌توانند اعلام کنند که اگر ایران شرایط توافقات حاصله در ژنو را اجرا کند، ضامن امنیت این کشور خواهند شد. این سه کشور باید با استفاده از تمام اعتبار و وزن سیاسی و نظامی خود از جمهوری اسلامی ایران در برابر تجاوز بالقوه خارجی دفاع نمایند. طبیعی است که همین گونه ضمانت‌ها باید به اسراییل هم داده شود.
بدیهی است که شاهین‌های دولت اسراییل با این ابتکار برخورد خصمانه ای خواهند کرد. لابی اسراییلی در آمریکا هم با آن مقاومت شدیدی کرده و آن دسته از نمایندگان کنگره اعتراض خواهند کرد که خط جدید خاورمیانه ای باراک اوباما را اشتباه راهبردی می‌دانند. نه تنها جمهوری خواهان بلکه دمکرات‌ها هم شریک این دیدگاه هستند. یکی از آنها روبرت منندس رئیس کمیته امور بین الملل مجلس سنا است که با کمیته روابط عمومی آمریکایی – اسراییلی «آیپاک» روابط تنگاتنگی دارد.
ولی بدون تردید، این پیشنهاد از طرفداران بانفوذ هم برخوردار خواهد شد. برای مثال، اسکوکرافت و برژینسکی هم اکنون سعی می‌کنند ضرورت انعقاد موافقتنامه با ایران را به محافل حاکم بر واشنگتن بفهمانند. مشکل بتوان تصور کرد که زبیگنو برژینسکی که یک »روسیه ستیز افتخاری» می‌باشد، به منظور تضمین اجرای معامله با ایران به توافق با روسیه تن دهد. ولی این بازی واقعاً تعیین کننده است و دولت باراک اوباما آرزوی آشکاری دارد روابط خود را با تهران – حتی صرف نظر از سرد شدن نسبی روابط با اسراییل – سالم سازی بکند. رئیس جمهور ایالات متحده در این تلاش خود به طرح‌های مراکز بانفوذ مغزی متکی می شود که با امپراطوری مالی راکفلر ارتباط دارند. به عنوان مثال، لسلی گلب رئیس افتخاری شورای روابط بین الملل تأکید می‌کند که توافق با ایران می‌تواند به »ویرایش خاورمیانه ای پایان جنگ سرد با اتحاد شوروی تبدیل شده و خطرات برای صلح منطقه ای و احتمال ساخت بمب هسته‌ای ایران را به طور قابل توجهی کاهش دهد و راه را برای حل و فصل مناقشات خطرناک سوریه، عراق و افغانستان صاف و هموار نماید».
اعتقاد دارم که در اسراییل هم نیروهایی وجود دارند که به گشودن صلح آمیز گره ایرانی – اسراییلی متمایل باشند. واقع گرایان اسراییلی ناگزیر می فهمند که با وجود برتری دستگاه نظامی اسراییل، ایران ابعاد جغرافیایی و امکانات کافی دارد تا مانع از پیروزی اسراییل در این جنگ برق آسا شود. ایران در مناقشه طولانی نه تنها ایستادگی کرده بلکه ممکن است به اسراییل لطمه ای بزند که همه نسل‌های بعدی اسراییلی‌ها به شاهین‌هایی که دولتشان را به این رویارویی مهلک کشانده اند، لعنت بفرستند.
ابتکار ارائه ضمانت‌های صلح به ایران و اسراییل می‌تواند با استقبال شمعون پرز سیاستمدار اسراییلی روبرو شود. پرز از احترام جامعه بین المللی برخوردار است (از جمله به این خاطر که به عقیده وی اسراییل باید در خاورمیانه نقش عامل صلح را ایفا کند) و بر خلاف نتانیاهو با باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده میانه بسیار خوبی دارد.
طبیعی است که اعمال مشترک ایالات متحده، روسیه و چین در زمینه ارائه ضمانت‌های امنیت به ایران و اسراییل به معنی فاصله گیری از راهکارهای بلوکی و سیاست استاندارد دوگانه است که در چارچوب آن بعضی کشورها از قدرت های نیرومند حامی خود اجازه »رفتار غیر متعارف» را دریافت می‌کنند. اصل کار این است که همین پیمان که در وهله اول عجیب و غریب به نظر می‌رسد، می‌تواند اساس معماری جدید امنیت سراسری خاور میانه و تمام جهان را تشکیل دهد.
بخش دیپلماسی عمومی و رسانه ای سفارت جمهوري اسلامي ايران در مسکو
